ZUNZUNSTARTUPS
Xin chào các bạn! Vừa qua, tại sự kiện JETRO Inno Vietnam - Japan Meetup Vol.12 - The Initiatives of Japanese Investors in Vietnam’s Startup Ecosystem, tôi rất vui và vinh dự được đại diện quỹ Genesia Ventures - là một trong những quỹ đầu tư Nhật Bản tại Việt Nam, chia sẻ về nỗ lực khơi thông vốn vay từ ngân hàng tới startup, thông qua Initiative hợp tác “Sanpoyoshi” kết hợp giữa ngân hàng Nhật Bản, ngân hàng Việt Nam và quỹ Genesia Ventures chúng tôi để thúc đẩy hoạt động vay vốn ngân hàng không tài sản đảm bảo cho các startup chúng tôi đầu tư, đồng hành phát triển tại Việt Nam. Tôi xin phép được chia sẻ lại một vài nội dung nổi bật trong phát biểu của mình, trong bài viết này nhé!
Tháng 9 năm 2025 này đã đánh dấu tròn 1 năm kể từ hợp tác chiến lược giữa quỹ Genesia Ventures với ngân hàng OCB tại Việt Nam, trong việc thúc đẩy kênh tiếp cận vốn vay ngân hàng không tài sản đảm bảo cho startup. Khi đó, chúng tôi nhận ra thách thức lớn của startup là phải tới hơn 90% startup tại Việt Nam không thể tiếp cận được nguồn vốn từ ngân hàng, vì không thể đáp ứng được điều kiện vay vốn cần có tài sản đảm bảo, một cách truyền thống. Điều này khiến startup dễ bị phụ thuộc quá mức vào gọi vốn equity từ nhà đầu tư để duy trì runway, mở rộng quy mô, trong khi vốn equity có thể trở nên vô cùng đắt đỏ cả về chi phí thời gian và chi phí vốn phải bỏ ra, khiến công ty nhiều khi phải pha loãng nhiều cổ phần không cần thiết. Thậm chí rủi ro hơn nữa, là phụ thuộc quá mức vào gọi vốn equity khi công ty chưa đủ “chín” về kết quả kinh doanh, khiến công ty dễ bị hụt vốn, hụt runway, dẫn đến rủi ro không gọi được vốn tiếp là hết runway, công ty đứng trước rủi ro đóng cửa.
Do đó, chúng tôi đã tìm cách để đưa dòng vốn dồi dào từ ngân hàng chảy vào startup, để làm bước đệm tăng trưởng, phát triển năng lực kỉ luật quản lý tài chính cho startup, bằng cách thiết lập một khung hợp tác gọi là Sanpoyoshi. Trong tiếng Nhật, Sanpoyoshi được hiểu các bên cùng có lợi, có lợi cho người mua, có lợi cho người bán, có lợi cho xã hội nói chung. Đây là một tư duy kinh doanh vô cùng phổ biến của người Nhật, trong việc trung hoà lợi ích của các bên tham gia, giúp các bên có thể hợp tác cùng phát triển một cách lâu dài và bền vững. Để hiện thực hoá được Sanpoyoshi Framework thúc đẩy vốn vay ngân hàng dành cho các startup quỹ Genesia Ventures đầu tư tại Việt Nam, chúng tôi đã đồng hành hợp tác cùng với ngân hàng Aozora đến từ Nhật Bản - là LP (Limited Partner) đối tác đầu tư vào quỹ đầu tư Genesia Ventures tới nay, và ngân hàng OCB - là ngân hàng cổ phần thương mại tại Việt Nam nhận được vốn đầu tư chiến lược của ngân hàng Aozora. Do đó, giữa 3 bên, có sự liên kết về quyền lợi chung (Mutual Interest Alignment) khi các startup chúng tôi lựa chọn cho chương trình vốn vay từ ngân hàng, gặt hái được phát triển và thành công sau này.
Không chỉ dừng lại ở sự liên kết ở quyền lợi chung khi startup của chúng tôi gặt hái được thành công, mà còn có liên kết chặt chẽ về nhiệm vụ của 3 bên. Cụ thể, quỹ Genesia Ventures chúng tôi sẽ nhận nhiệm vụ sàng lọc, lựa chọn ra startup tốt nhất để đầu tư theo đúng tinh thần Disciplined Investment Principle (Nguyên tắc đầu tư kỉ luật) và Advanced Value Creation Support (Hỗ trợ nâng cao đóng góp giá trị cho startup phát triển) của mình tới nay. Rồi từ đó, lựa chọn ra startup phù hợp có sự ổn định về dòng tiền, để tiến cử cho đối tác ngân hàng cân nhắc. Ngân hàng OCB với lợi thế local execution tại Việt Nam, sẽ tiến hành thẩm định tín dụng, đánh giá tiềm năng các startup do quỹ chúng tôi tiến cử. Lúc này, bên cạnh Genesia Ventures chia sẻ góc nhìn đánh giá startup, còn có sự đồng hành của ngân hàng Aozora. Ngân hàng Aozora có thể nói là một ngân hàng đầu tư tiên phong, trong việc phát triển, phổ cập Ventures Debt - vốn vay mạo hiểm tại Nhật Bản tới nay. Tầm ảnh hưởng và bề dày kinh nghiệm của Aozora được đánh giá cao trong hệ sinh thái khởi nghiệp của Nhật Bản tới mức, khi nhắc tới Ventures Debt, mọi người sẽ nhắc tới ngân hàng Aozora. Do đó, việc có được ngân hàng Aozora đồng hành đóng một vai trò vô cùng quan trọng, trong việc cung cấp, chuyển giao kiến thức chuyên môn trong việc ngân hàng thẩm định, đánh giá tiềm năng, rủi ro của startup, hỗ trợ đắc lực cho ngân hàng OCB thay đổi tư duy đánh giá tín dụng, thay vì dựa trên tài sàn đảm bảo mà dựa trên dữ liệu dòng tiền của startup, cùng với độ uy tín của nhà sáng lập, tiềm năng của doanh nghiệp. Cuối cùng, nhiệm vụ của startup khi nhận được khoản vay, là phát triển với sự minh bạch và kỉ luật quản trị tài chính. Khi đó, dòng tiền của startup sẽ được chảy qua hệ thống ngân hàng, để ngân hàng có thể chủ động theo dõi thời gian thực và kiểm soát rủi ro.
Thực sự, có thể nói Sanpoyoshi Framework này chưa từng có tiền lệ, mang tính bước ngoặt, có thể thay đổi hệ sinh thái khởi nghiệp nói riêng, và hệ thống tài chính ngân hàng nói chung, trong việc mang lại quyền lợi, tạo điều phát triển cho các bên tham gia. Nó không chỉ mở ra cánh cửa tiếp cận vốn vay thế hệ mới từ ngân hàng mà không cần tài sản đảm bảo cho startup cùng với nâng cao năng lực quản trị tài chính, mà còn giúp ngân hàng hiệu quả mở rộng phân khúc khách hàng - doanh nghiệp đổi mới sáng tạo - theo đúng chủ chương của chính phủ Việt Nam theo nghị quyết 68. Bên cạnh đó là giúp cho quỹ đầu tư như chúng tôi có được những danh mục startup phát triển bền vững hơn.
Chúng tôi rất hi vọng, Sanpoyoshi Framework này sẽ có thể được lan toả, mở rộng ngoài khuôn khổ 3 bên là OCB - Aozora - Genesia Ventures, nhận được sự hưởng ứng đồng hành từ nhiều ngân hàng trong và ngoài nước, từ nhiều quỹ đầu tư VC & PE khác nhau, dựa trên tinh thần liên kết chặt chẽ cả về quyền lợi và trách nghiệm của các bên. Có thể nói, trong bất kỳ một hệ sinh thái khởi nghiệp phát triển nào, sự liên kết hợp tác cùng có lợi này là vô cùng quan trọng, để các bên tham gia có thể cùng đồng hành phát triển lâu dài thực sự. Chúng tôi tin rằng, tiếp cận khoản vay không tài sản đảm bảo dành cho startup chỉ là điểm giao dịch bắt đầu cho mối hợp tác theo tinh thần “Sanpoyoshi” này, khi đồng hành trên hành trình của startup, theo từng giai đoạn các bên có thể tham gia cùng đóng góp giá trị, tạo ra nhiều giao dịch tài chính có ý nghĩa hơn nữa như hỗ trợ M&A, sau này là IPO, bên cạnh các giải pháp tài chính cho startup. Yeah, chúng ta cùng nhau Just Keep Fighting vì điều này nhé!!