ZUNZUNSTARTUPS
Hôm nay, tôi nhận được cuộc gọi từ một nhà sáng lập startup ở Việt Nam. Những tưởng cuộc nói chuyện sẽ diễn ra trong khoảng 5 phút thôi với những hỏi thăm sức khoẻ và tình hình hoạt động của startup, thì thật bất ngờ khi cuộc gọi kéo dài tới hơn 100 phút. Cuộc nói chuyện rất tự nhiên như được chuyển thành một buổi 1-on-1 Coaching của tôi dành cho nhà sáng lập đó, một cách rất ý nghĩa. Chính trải nghiệm này khiến tôi có nhiều suy nghĩ về vai trò thực sự của Founder Coach trong việc hỗ trợ nhà sáng lập vượt lên những khó khăn của mình. Tôi xin phép được chia sẻ một vài suy nghĩ của mình trong bài Daily Blog hôm nay nhé!
Vài năm trước, tôi đã từng đọc qua cuốn sách Trillion Dollar Coach kể việc Bill Campbell - một người Coach nổi tiếng ở Silicon Valley, đã hỗ trợ tạo tác động tích cực như thế nào với Eric Schmidt - từng là CEO của Google, Sheryl Sandberg - từng là COO của Facebook, Steve Jobs - nhà sáng lập của Apple,.. trong việc giúp họ vượt lên những thách thức luôn thường trực trong môi trường có nhiều áp lực và biến đổi nhanh chóng như startup, để gây dựng lên những doanh nghiệp thành công ngày nay như chúng ta biết tới. Cuốn sách này cũng đã từng được chia sẻ rất tích cực trong nội bộ quỹ đầu tư của chúng tôi, cũng như trong cộng đồng đầu tư startup ở Nhật Bản. Tới mức, mà quỹ chúng tôi đã mời chuyên gia tổ chức những buổi tập huấn dạy kỹ năng Coaching cho các nhà đầu tư tại quỹ chúng tôi ở Nhật Bản. Khoá tập huấn này được diễn ra bằng tiếng Nhật. Khi đó, tôi may mắn được tham gia trực tuyến với team của mình. Mặc dù diễn ra bằng tiếng Nhật, được bao quanh bởi người Nhật và văn hoá startup ở Nhật, tôi học hỏi được rất nhiều kiến thức nền tảng quan trọng. Thú thật là, tôi đã từng nghĩ là bản thân mình không có đủ kinh nghiệm với tư cách là nhà sáng lập để hiểu nhà sáng lập nhất, cũng như ở Việt Nam văn hoá cởi mở chia sẻ còn hạn chế, khiến có nhu cầu cần Coaching ở Việt Nam của các nhà sáng lập còn chưa nhiều, nên tôi không kì vọng mình có thể được thực hành những điều mình học được đó, ở Việt Nam. Cho tới ngày hôm nay, từ cuộc gọi 5 phút lên thành hơn 100 phút giống như một buổi Coaching với một nhà sáng lập startup, khiến tôi cảm thấy trân trọng cơ hội mình được học, trau dồi kĩ năng cần thiết trước đó vài năm, để lúc cần đến một cách tự nhiên tôi có thể sử dụng hiệu quả được.
Thật khó có thể tìm ra được chính xác ý nghĩa của từ Coach sang tiếng Việt trong đúng bối cảnh thực sự của nó. Vì, Coach không phải đơn giản trực dịch ra là Huấn luận viên, dạy dỗ chỉ bảo. Chắc chắn không phải và cũng không nên là vậy, với nhà sáng lập. Founder Coach ở đây tôi hiểu là người hỗ trợ trong việc khiến nhà sáng lập tự nhận ra vấn đề, đồng thời tự tìm thấy hướng giải quyết cho mình. Nhờ khoá huấn luyện Coaching ở Nhật, tôi đã rất bất ngờ khi thấy mình vốn là người nói thao thao bất tuyệt, sang một Coach biết lắng nghe, đặt ra những câu hỏi đắt giá để gợi mở ra vấn đề và hướng giải quyết, và tinh tế để nhà sáng lập tự tìm thấy những điều đó. Đúng vậy, tôi tin rằng Founder Coach không phải là người dạy dỗ chỉ bảo nhà sáng lập, hay là lập lại những điều lý thuyết mà nhà sáng lập vốn đã biết. Mà trái lại, Founder Coach cần là người biết lắng nghe sâu sắc, giao tiếp hiệu quả rõ ràng, khuyến khích nhà sáng lập chia sẻ những khó khăn vốn khó sẻ chia, từ đó đặt ra những câu hỏi quan trọng để nhà sáng lập tự tìm thấy hướng giải quyết từ trong chính câu trả lời của mình.
Các câu hỏi của tôi sẽ thường tập trung vào hiểu hơn về tình trạng hiện tại với việc đào sâu Why để nhà sáng lập tự nhận thức, tìm ra nguyên nhân sâu sắc cụ thể của các vấn đề. Tiếp theo tôi sẽ thường hỏi về mục tiêu muốn hướng đến thực sự của nhà sáng lập đó. Từ đây, nhà sáng lập có thể nhìn thấy Gap - khoảng cách giữa tình hình hiện tại và mục tiêu tương lai muốn hướng đến. Việc nhận thức rõ ràng Gap này là tiền đề vô cùng quan trọng để các nhà sáng lập liên tục suy nghĩ và tìm ra hướng giải quyết cho các câu hỏi gợi mở How sau đó của tôi. Đây là phương pháp tạo ra Bridge lấp đầy được Gap đó, bằng việc nghĩ ra cách làm, bằng những hành động cụ thể từ nhà sáng lập.
Có một điều thú vị tôi nhận ra ở Founder Coaching. Đó là, đây không phải là cách “Quick Fix” nhanh chóng có thể sửa chữa được các vấn đề mà các nhà sáng lập gặp phải. Sẽ không phải như cách chúng ta thường nghĩ, giống như có huấn luận viên nào đó xuất hiện khuyên cầu thủ làm A là sút được bóng vào khung thành luôn được. Founder Coach chỉ là người hỗ trợ nhà sáng lập thực hiện chuỗi chu trình chuyển hoá từ việc tự nhận thức vấn đề sang việc tìm ra hành động mình muốn làm để giải quyết vấn đề để đạt được mục tiêu của mình. Chu trình này khó có thể giúp được nhà sáng lập giải quyết được vấn đề luôn tức thì. Vì tất cả sẽ phụ thuộc vào tốc độ và sự nghiêm túc thực hiện của nhà sáng lập. Từ việc các nhà sáng lập tự mình tìm ra những phương án giải quyết cụ thể, đến việc thực hiện những phương án đó bằng những hành động cụ thể, vẫn sẽ cần rất nhiều vào sự xắn tay quyết liệt biến hành động thành kết quả thực sự của nhà sáng lập.
Trên đây là một vài suy nghĩ của tôi về Founder Coach, dựa trên chính trải nghiệm bất ngờ của mình vào hôm nay. Hi vọng bài viết có ý nghĩa tham khảo với những nhà sáng lập nào đang đi tìm người Coach phù hợp của mình. Tôi tin rằng hiểu đúng về vai trò hỗ trợ của Founder Coach, kỹ năng quan trọng của Coach, từ đó là điều chỉnh đúng sự kì vọng với Coach là tiền đề quan trọng để tìm được đúng Coach cho các nhà sáng lập. Yeah, chúc các nhà sáng lập Keep finding and fighting nhé!