ZUNZUNSTARTUPS
Đến hẹn lại lên, vừa qua tại Genesia Orbit HCMC, chúng tôi đã tổ chức buổi Orbit Workshop với sự tham gia đặc biệt của Nguyễn Thành Trung - Cofounder & CEO Sky Mavis. Trước biến cố lớn nhất trong lịch sử Web3 thế giới - bị trộm hơn 600 triệu USD vào tháng 3 năm 2022 - tưởng chừng như có thể nhấn chìm bất kỳ một doanh nghiệp nào, Sky Mavis vẫn đứng vững. Điều gì có thể giúp nhà sáng lập có thể “Keep Fighting” được như vậy? Tôi đã tìm thấy câu trả lời từ phần chia sẻ trực tiếp của Trung, trong chính buổi Orbit Workshop vừa qua. Đó là Chiến lược có chủ đích.
Chiến lược có chủ đích (được gọi trong tiếng Anh là Intentional Strategy hoặc Deliberate Strategy) là chuỗi những hành động nhất quán, có ý thức, kỉ luật, với tâm thế chủ động (Proactive) nhằm hướng tới một mục đích cụ thể. Nó trái ngược với Chiến lược Phát sinh (Emergent Strategy), được hiểu là việc tới đâu, làm tới đó, đặt mình ở thế bị động, phải phản ứng lại với vấn đề (Reactive). Khởi nghiệp là chuỗi hành trình dài với rất nhiều thăng trầm, gập ghềnh ổ gà khúc cua, thậm chí phía trước có thể là vực sâu nguy hiểm, khiến nhà sáng lập có thể dễ bị rơi vào thế bị động, thế phải phản ứng lại với những thách thức trước mắt, hay dễ bị kéo đi theo với vấn đề, không thể kiểm soát được tình hình trong tay mình. Do đó, nhà sáng lập bản lĩnh thực sự sẽ luôn tạo thế chủ động, giữ tỉnh táo để không bị kéo đi, để có thể đứng lên trên vấn đề, sắp xếp vấn đề một cách có chủ đích, để biết mình cần làm gì, vì điều gì, và hướng tới mục tiêu gì.
Có thể nói Trung đã triệt để áp dụng Chiến lược có chủ đích này một cách nhất quán xuyên xuyết hành trình khởi nghiệp của mình với Sky Mavis, đặc biệt hơn, là cả trước khi thành lập Sky Mavis, và khi đối mặt với biến cố vụ trộm lịch sử hơn 600 triệu USD vào tháng 3 năm 2022, để đứng vững và để phát triển bền vững hơn theo thời gian.
Đầu tiên là, sự chuẩn bị có chủ đích của nhà sáng lập này, từ trước khi sáng lập Sky Mavis, bằng việc mài giũa xây dựng bộ kỹ năng cần thiết (Phát triển sản phẩm, chiến lược Go-To-Market, xây dựng đội ngũ mạnh). Với Trung, một khi có sự nghiêm túc với khởi nghiệp - là hiểu rõ ngay từ đầu sẽ cần phải cam kết đi với một hành trình dài có thể mất tới chục năm, thì sẽ phải rất chắt chiu chuẩn bị tốt nhất cho nó. Sẽ không thể ngây thơ, sẽ không thể nào chỉ có mỗi sự tự tin hay niềm đam mê, khi khởi nghiệp được nữa. Đó là sự chuẩn bị có chủ đích rõ ràng. Sự chuẩn bị ban đầu sẽ cần là nội lực, năng lực của nhà sáng lập. Nhà sáng lập càng có năng lực, càng có nội lực mạnh mẽ, được chứng mình bằng các “traction” - bằng những điều họ đã làm được trước đó và đang làm tốt hiện tại, thì càng có thể thu hút được đồng đội mạnh cùng theo mình. Từ trước khi thành lập Sky Mavis, nhà sáng lập này đã đành nhiều tâm huyết và thời gian để xây dựng đội ngũ đồng sáng lập và core team mạnh cho mình từ rất sớm. Thậm chí, Trung còn nhấn mạnh, không chờ khi đã ra ý tưởng khởi nghiệp rồi mới đi tìm đồng sáng lập, mà thực tế trong quá trình tiếp xúc làm việc với người giỏi trước đó trong quá khứ, nhà sáng lập này đã chủ động tìm và hiểu rõ ai sẽ là người phù hợp làm việc với mình rồi. Thực sự nhắc tới đây, có một điều tôi thường đau đáu trong quá trình tiếp xúc với nhiều nhà sáng lập startup ở giai đoạn sớm, là khi được hỏi về việc tìm kiếm đồng sáng lập như thế nào. Từ khoảnh khắc được nhận được câu hỏi đó, tôi nhận ra rằng nhà sáng lập đó có lẽ chưa thực sự sẵn sàng, chưa chuẩn bị đúng tâm thế chủ động cho hành trình dài khởi nghiệp của mình.
Tiếp theo, là sự lựa chọn có chủ đích nhà đầu tư đồng hành phù hợp. Việc này chỉ được thực hiện sau khi nhà sáng lập chủ động chuẩn bị về nội lực, tập hợp đồng sáng lập và core team mạnh phù hợp với mình, kiện toàn bộ năng lực cần thiết để khởi nghiệp với Sky Mavis. Đọc tới đây, có thể có nhiều nhà sáng lập startup sẽ thắc mắc, ngờ vực: Được chọn nhà đầu tư? Vì trước nay startup thường bị rơi vào thế bị động của: 1) Làm sao để được nhà đầu tư lựa chọn mình để đầu tư?; hoặc 2) Gọi vốn nhà đầu tư hoài nhưng không được lựa chọn. Đó là lý do vì sao, nhà sáng lập Sky Mavis đã vô cùng chiến lược tạo thế chủ động cho mình, để có thể là bên đi chọn nhà đầu tư phù hợp cho mình. Để làm được điều này, thì bước đầu tiên chia sẻ ở trên là điều kiện cần tiên quyết. Đó chính là nhà sáng lập phải có nội lực, năng lực, cùng với đội ngũ đồng hành mạnh phù hợp! Việc dành được thế chủ động đi lựa chọn nhà đầu tư, cổ đông đồng hành cho startup, đóng một vai trò vô cùng quan trọng mang tính chiến lược, thậm chí mang tính thành/bại của doanh nghiệp. Các nhà sáng lập chắc hẳn có thể hình dung ra được tình thế mắc kẹt bên trong với những cổ công không thực sự phù hợp, không chia sẻ cùng tiếng nói và tầm nhìn với startup. Nó nặng nề vô cùng, có thể tạo ra bước thụt lùi cho cả con thuyền startup, khó có thể tiến về phía trước. Do đó, startup cần phải có chiến lược chủ đích để tạo ra thế đi chọn nhà đầu tư phù hợp. Chọn nhà đầu tư, từ đó là chọn ra BOD - thành viên hội đồng quản trị, những người có tâm và có tầm, có giá trị, có chung mục tiêu - là phát triển startup. Chỉ có vậy, nhà sáng lập mới có người ở lại, đồng lòng, hỗ trợ, khi doanh nghiệp gặp khó. Nhờ việc lựa chọn có chủ đích nhà đầu tư thực sự phù hợp đồng hành với mình, mà vào đúng giai đoạn khó khăn nhất của sự kiện tháng 3 năm 2022 đó, các cổ đông của SkyMavis đã tất cả trên dưới, đồng lòng ủng hộ, ra quyết định nhất quán, nhanh chóng và tập trung hỗ trợ Sky Mavis từng bước xử lý khủng hoảng hiệu quả, sau đó là lấy lại đà phát triển như hiện nay.
Cuối cùng, là sự chủ động xây dựng và duy trì niềm tin của đội ngũ, đối tác và nhà đầu tư, dành cho nhà sáng lập và startup trong suốt hành trình khởi nghiệp với Sky Mavis. Có thể nói sự kiện vào tháng 3/2022, Sky Mavis bị tin tặc tấn công và rút đi hơn 600 triệu USD tiền mã hóa từ cầu nối Ronin, là một phép thử rất lớn cho thấy được niềm tin và chữ tín rất lớn này. Có thể dù trên thực tế, Sky Mavis khi đó cũng không cần phải bồi thường tất cả thiệt hại cho người dùng, nhưng không, xác định để đi xa bền vững, Trung và Sky Mavis quyết giữ chữ tín, bằng việc lựa chọn chủ động đền bù toàn bộ cho người dùng thiệt hại khi đó, bất chấp dù quyết định này có thể gây khó khăn tài chính cho doanh nghiệp của mình. Và để ra được được quyết định khó khăn này, Sky Mavis khi đó đã nhận được sự đồng lòng, ủng hộ vượt khó của tất cả cổ đông nhà đầu tư của mình. Và để có được sự đồng lòng ủng hộ lớn này, chắc chắn đằng sau đó là Trust - niềm tin rất lớn của các cổ đông dành cho nhà sáng lập Sky Mavis. Và niềm tin lớn này chắc chắn phải được tạo nên và duy trì trong suốt một hành trình dài, một cách nhất quán của nhà sáng lập này từ những những ngày đầu khởi nghiệp với Sky Mavis.
Trên hành trình khởi nghiệp, tất yếu sẽ có vô vàn những thử thách từ nhỏ, tới lớn và rất rất lớn. Khi đứng trước những thử thách đó, chắc chắn sẽ luôn có điều làm nên sự khác biệt lớn giữa một nhà sáng lập khó có thể đứng vững với một nhà sáng lập vẫn có thể đứng vững, thậm chí còn phát triển mãnh mẽ hơn nữa sau biến cố. Tôi tin rằng, từ phần chia sẻ Key takeaways trên của nhà sáng lập Sky Mavis tại Orbit Workshop vừa qua của chúng tôi, các bạn đã tìm thấy được điều tạo nên sự khác biệt đặc biệt này. Yeah, chúng ta cùng nhau Keep Fighting vì điều này nhé, các nhà sáng lập ơi!!