ZUNZUNSTARTUPS
Xin chào các bạn! Trong bối cảnh thường xuyên phải đối mặt áp lực tăng trưởng lớn, với kì vọng và cạnh tranh khốc liệt từ nhiều phía, khiến cho startup nói chung, đặc biệt là startup ở giai đoạn sớm, thường có xu hướng đặt nhiệm vụ quản trị doanh nghiệp ở vị trí ưu tiên thấp hơn nhiều nhiệm vụ khác. Tuy nhiên, chứng kiến nhiều startup sao lãng nhiệm vụ này đã gặp phải sự tuột dốc khó có thể cữu vãn được, khiến tôi suy nghĩ nhiều về vai trò quan trọng Must-Have của quản trị. Để mở đầu cho chuỗi bài viết về đề tài này, tôi xin được giới thiệu về các case startup cho thấy cái giá phải trả khi thiếu kỉ luật trong quản trị doanh nghiệp.
Tôi đã từng chia sẻ về case Zillingo trong bài viết của mình vào cuối năm 2022. Vào tháng 3 năm ngoái, Zilingo đã quyết định đình chỉ Nhà sáng lập, CEO Ankiti Bose vì những khiếu nại về bất thường tài chính. Startup này đã huy động được 310 triệu USD từ một số nhà đầu tư nổi tiếng nhất trong khu vực, bao gồm Temasek và Sequoia Capital India. Tuy nhiên, trong 2 năm hoạt động liên tiếp, công ty này đã không nộp báo cáo tài chính hàng năm - đây là yêu cầu cơ bản đối với tất cả các doanh nghiệp startup, thậm chí cả với startup ở giai đoạn sớm. Bên cạnh đó, Zilingo còn bị phát hiện ra các vấn đề về ghi nhận doanh thu, sử dụng vốn không hiệu quả khi đã “đốt tiền” tốn kém cho các hoạt động mở rộng sang các thị trường mới. Tiếp theo sau đó là câu chuyện xoay quanh sự quản lý yếu kém, các vụ quấy rối tình dục trong nội bộ Zilingo. Nhà đồng sáng lập CEO Bose còn bị cáo buộc việc tự ý tăng lương của mình lên 10 lần, mà không thông qua sự chấp thuận của ban giám đốc. Cuối cùng, CEO Bose đã phải rời khởi công ty vào tháng 7 cùng năm, đối mặt với nhiều cáo buộc, kiện tụng từ các nhà đầu tư của startup này. Co-founder còn lại là Kapoor lên làm CEO thay thế, nhưng sau rất nhiều khó khăn duy trì sự tồn tại, doanh nghiệp này đã phải tiến hành thanh lý (liquidate) từ đầu năm nay, kêt thúc 8 năm hoạt động của “Kỳ lân” này.
Tôi cũng từng chia sẻ trong bài viết trước của mình, về tin tức về sai phạm tài chính của startup Spenmo có trụ sở Singapore lại tiếp tục là gáo nước lạnh lên niềm tin của mọi người trong hệ sinh thái startup, đặc biệt là các nhà đầu tư khởi nghiệp - những người vốn đã trở nên vô cùng thận trọng “kỉ luật” đầu tư trong giai đoạn thị trường đi xuống như hiện nay. Cụ thể, CPO Andika Prasetya, bị nghi ngờ đã lấy cắp khoảng 1.2 triệu đô la Singapore từ quỹ của startup và khách hàng của mình, khiến cho quỹ đầu tư Insight Partners và Alpha JWC Partners tiến hành một cuộc điều tra nội bộ. Ngoài việc lấy cắp tiền và biển thủ, Spenmo cũng có vấn đề về trách nhiệm và minh bạch trong các chi phí kinh doanh của chính mình. Các chi phí hàng tháng của công ty, do CEO Mohandass Kalaichelvan và CPO Andika Prasetya thực hiện, ít khi được ghi chép hoặc được hỗ trợ bởi biên lai, và thường được chi cho mục đích giải trí cá nhân. Những vụ việc này cũng đã phơi bày ra các vấn đề lớn hơn trong Spenmo, bao gồm sự vắng mặt của các quy trình quản trị tài chính doanh nghiệp cần thiết.
Chính thất bại của những startup tiêu biểu này, đã là “gáo nước lạnh”, mang lại nhiều bài học đắt giá cho bất kỳ startup và nhà đầu tư khởi nghiệp nào. Tôi tin rằng với startup, nếu có tầm nhìn phát triển dài hạn bền vững, thì quản trị doanh nghiệp (Corporate Governance), đặc biệt trong đó có kỷ luật trong duy trì những giá trị đạo đức của nhà sáng lập và đội ngũ, kỷ luật quản lý tài chính hiệu quả và minh bạch là những “nền móng” vô cùng quan trọng, ko thể thiếu. Nếu thiếu, thì startup sớm muộn cũng sẽ phải trả giá. Cái giá đắt nhất sẽ là gì? Startup phải dừng cuộc chơi? Nhà sáng lập phải đối mặt với kiện tụng, phơi bày các vấn đề khiến không thể vực dậy được uy tín của mình? Làm mất đi niềm tin của nhà đầu tư trong và ngoài nước, vào con người của toàn bộ hệ sinh thái startup, và của cả quốc gia? Tôi sẽ để dành sự tưởng tượng về cái giá phải trả này dành cho các nhà sáng lập startup. Hi vọng, bài viết mở đầu này, chúng ta đều hiểu một điều quan trọng rằng: Quản trị startup đúng đắn là một điều Must-Have. Chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về các bài toán quản trị doanh nghiệp quan trọng ở các bài viết tiếp theo trong series này nhé! Yeah, just keep fighting!!