ZUNZUNSTARTUPS
Vừa qua dạo quanh Twitter, tôi bắt gặp bài post này của anh Mike Walsh - là CEO công ty tư vấn tên là Tomorrow, đồng thời là tác giả của 3 cuốn sách bán chạy, người viết đóng góp nội dung cho Harvard Business Review về các chủ đề liên quan tới phong cách lãnh đạo tiên tiến, ra quyết định dựa trên dữ liệu, xây tổ chức tinh gọn…Với những hiểu biết và uy tín của mình trong giới kinh doanh, anh đã có bài post dưới đây, khiến tôi phải dừng lại để suy nghĩ. Bài post của anh mang thông điệp mạnh mẽ là startup không nên nhận vốn từ VC mà chưa từng có kinh nghiệm điều hành công ty trong một vài năm. Nhưng thực sự điều này có đúng và đủ?
Tôi là một người theo đuổi nghiêm túc nghề VC, có mong muốn phát triển sự nghiệp bền vững với tầm nhìn dài hạn, hiện thực hoá tầm nhìn của mình là hỗ trợ thật nhiều doanh nghiệp thành công tại Việt Nam. Tuy nhiên tôi cũng thừa nhận rằng, mình chưa từng là một founder thực thụ, vận hành doanh nghiệp trong vài năm như tác giả đề cập cả.
Tôi chỉ dấn thân với startup từ khi là sinh viên năm 3 khoa kinh tế trường ĐH Osaka, Nhật Bản. Khi đó, tôi được bắt đầu truyền cảm hứng mạnh mẽ từ trong lớp học khởi tạo kinh doanh tại giảng đường Đại học. Ý tưởng kinh doanh của tôi được nhen nhóm, cùng với sự ủng hộ hỗ trợ của doanh nghiệp địa phương tại Osaka, tôi đã bắt đầu dự án startup của mình. Bắt đầu từ nền tảng thiết kế hoa 3D và order mua preserve flower (hoa tươi mãi mãi, áp dụng kỹ thuật sản xuất hiện đại giúp hoa giữ được độ tươi lâu ít nhất từ 3-5 năm). Dự án cũng có được khách hàng đầu tiên nhờ sự giới thiệu của đối tác, và cho được dòng doanh thu vô cùng khiêm tốn đầu tiên. Tuy nhiên, sau đó gặp hạn chế về tiếp cận nguồn cung hoa từ Đà Lạt, phát triển kênh phân phối tại Nhật và hạn chế về năng lực xây dựng team của tôi đã khiến dự án phải dừng lại không lâu sau đó.
Không từ bỏ, tôi lại tiếp tục loay hoay với dự án về nền tảng kết nối du lịch tên là GSTabi - kết nối người bản địa với người du lịch nước ngoài, với mong muốn khám phá các nét đẹp của Nhật với ít rào cản về ngoại ngữ và văn hoá nhất có thể. Tuy nhiên, không thể kỳ vọng gì hơn ở một cô bé sinh viên năm 3 khi đó không có gì ngoài nhiệt huyết, thiếu nhiều kinh nghiệm và năng lực vận hành, dự án sau đó cũng phải đứng trước ngã rẽ quan trọng của tôi. Đó là dừng lại dự án kinh doanh này, để tôi tiếp tục tập trung vào hoàn tất học phần tín chỉ của mình là sinh viên năm 4 để tốt nghiệp đại học được và sau đó ra trường đầu quân cho IBM Nhật Bản.
Thế đó, khởi nghiệp thời sinh viên của tôi khi đó đến như mối tình đầu, như cơn mưa mùa hạ, đầy nhiệt huyết, nhưng sớm đến rồi sớm đi, để lại nhiều bài học quan trọng giúp mình trưởng thành hơn. Nhưng thực sự tôi chưa bao giờ nghĩ mình một founder thực thụ, đã vận hành doanh nghiệp phát triển được trong vài năm cả. Những trải nghiệm với startup thời còn là sinh viên đại học chỉ là một điểm xuất phát nhỏ, kết nối tôi với nghề đầu tư khởi nghiệp hiện nay. Dù là nhỏ bé, nhưng nó đủ để tôi hiểu, thông cảm và san sẻ được những khó khăn luôn thường trực, nhiều lúc là bế tắc của các nhà sáng lập, đủ để tôi nuôi dưỡng động lực mạnh mẽ với nghề này với mong muốn là hỗ trợ các nhà sáng lập hết mình, giúp họ thành công với khởi nghiệp thực sự.
Tôi có chia sẻ bài post trên Twitter đó của anh Mike Walsh cho các nhà sáng lập của mình chia sẻ suy nghĩ của họ. Thật may mắn và vui cho tôi khi được các nhà sáng lập chia sẻ thẳng thắn góc nhìn và động viên tôi, qua những dòng tin nhắn như dưới đây.
Cám ơn các nhà sáng lập, luôn rất tinh tế ủng hộ và động viên tôi trên hành trình bền bỉ với nghề đầu tư khởi nghiệp này ạ! Tôi luôn cố gắng nuôi dưỡng tinh thần Khiêm tốn một cách tự tin, để có sự khiêm tốn cởi mở để chấp nhận rằng họ có những hạn chế, thiếu sót nhưng có đủ tự tin vào khả năng họ có thể tiếp thu thêm kiến thức, hoàn thiện mình tốt hơn mỗi ngày.
Tôi luôn đặt ra những nguyên tắc trong nghề VC này để giúp mình bền bỉ đóng góp giá trị, phát triển bền vững, theo đuổi tầm nhìn trong nghề của mình, như dưới đây:
VC là người đáng tin cậy, hợp tác hỗ trợ, nhiều năng lượng, đam mê, là người trung thực, liêm chính.
VC là người luôn sát cánh hỗ trợ, động viên, tư vấn các nhà sáng lập, giúp họ nhìn thấy bức tranh lớn hơn, thỉnh thoảng đưa họ ra khỏi những bộn bề, chi tiết trong vận hành hằng ngày.
VC là người có kỹ năng nghe hiểu xuất sắc, và đặt những câu hỏi quan trọng cho các nhà sáng lập, nhưng không vội đánh giá, đưa ra quan điểm của mình. Vì VC hiểu rõ “người cầm tay lái” nên là nhà sáng lập của họ.
VC có khả năng xây dựng với network các nhân tài và các doanh nghiệp. Từ đó để hỗ trợ tìm và tuyển dụng, xây dựng đội ngũ mạnh cùng với nhà sáng lập của mình. Bên cạnh đó, là hỗ trợ kết nối các đối tác kinh doanh có ý nghĩa tới sự phát triển của startup.
VC là người đã nhìn thấy nhiều “hỉ nộ ái ố” trong nhiều startup khác nhau, nhìn thấy patten - điều thường thấy trong các công ty thành công hay công ty thất bại, để từ đó kịp thời đưa ra những lời gợi ý tới các nhà sáng lập, giúp họ giảm đi rủi ro đi vào đường thất bại. Nhưng vẫn chỉ dừng lại là lời góp ý, không được yêu cầu hay ra lệnh cho các nhà sáng lập.
VC là người có khả năng tư duy độc lập, khả năng học tập cao, để có thể nhanh chóng hiểu các chiến lược kinh doanh của startup mình đầu tư, từ đó để có thể thảo luận hiệu quả với các nhà sáng lập khi cần.
VC là người nghĩ về các công ty startup mình đầu tư mọi lúc mọi nơi, thậm trí cả trong giấc ngủ của họ. VC là người luôn ưu tiên sử dụng, tương tác với sản phẩm của startup mình đầu tư, dù cho những ngày đầu không có ai quan tâm. Từ đó, VC tích cực góp ý giúp startup hoàn thiện sản phẩm hơn nữa. Để từ đó, VC tự tin chia sẻ, quảng bá sản phẩm startup đó trong network của họ.
VC là người tích cực chia sẻ, kết nối kiến thức, kinh nghiệm của mình, với những người thông thái xung quanh. Vì họ hiểu được rằng, đây là cách hiệu quả nhất để học hỏi, trưởng thành và xây dựng compound effect theo thời gian từ những bài chia sẻ nho nhỏ đều đặn đó.
Vừa qua trong dịp tới thăm văn phòng của BuyMed, tôi rất bất ngờ khi được nhà sáng lập Peter tặng cho tấm thiệp này. Tôi biết anh và team của mình đã rất tinh tế và “hào phóng” tặng tôi những lời ý nghĩa mang tính khích lệ thế này. Nhưng chắc chắn, cả anh và team BuyMed đều hiểu được sự nỗ lực chăm chỉ và lao động cống hiến bền bỉ của tôi trong thời gian vừa qua đi cùng với startup mình. Để xứng đáng với câu cổ vũ “ You are the best VC in Vietnam” tôi sẽ cần phải cố gắng hơn rất nhiều, rất nhiều nữa, một cách bền bỉ. Yeah, keep fighting!!