ZUNZUNSTARTUPS
Từ tháng 9/2024, OCB - Genesia ra mắt sản phẩm cho vay tín chấp dành cho start-up hoạt động từ 1 năm trở lên, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ và đổi mới sáng tạo. Khoản vay lên tới 3 tỷ đồng trong 12 tháng, phục vụ vốn lưu động, thương mại hoặc bảo lãnh kinh doanh. Tới nay, 4 start-up được đầu tư bởi Genesia Ventures đã tiếp cận nguồn vốn này, cho thấy sự dịch chuyển rõ rệt trong tư duy tín dụng. Đây là một dấu mốc mang tính tiên phong, mở ra hướng đi mới trong quan hệ ngân hàng - start-up tại Việt Nam, đồng thời có thể là bước đệm cho sự xuất hiện của các sản phẩm tài chính “lai” giữa tín dụng ngân hàng và vốn vay mạo hiểm trong tương lai.
Xin cám ơn Báo Đầu Tư đã chia sẻ lại nội dung bài blog gần đây của tôi, giúp lan toả lời giải cho bài toán khơi thông vốn vay từ ngân hàng tới Startup tại Việt Nam trên quý báo nhé! Xin mời mọi người quan tâm đón đọc key takeaways và trọn vẹn nội dung bài báo ở dưới đây nhé! Yeah, just keep fighting!!
Trong hệ sinh thái khởi nghiệp Việt Nam, câu chuyện gọi vốn từ quỹ đầu tư mạo hiểm đã quen thuộc, nhưng tiếp cận được vốn vay từ ngân hàng truyền thống, đặc biệt là khoản vay tín chấp trung hạn, vẫn là “nhiệm vụ bất khả thi” với phần lớn start-up. M Village, chuỗi cơ sở lưu trú phong cách được Genesia Ventures đầu tư, đã làm điều chưa từng có, khi trở thành start-up đầu tiên trong lịch sử ngân hàng Việt Nam nhận được khoản vay trung hạn 5 năm trị giá 100 tỷ đồng từ Ngân hàng OCB mà không cần tài sản bảo đảm. Đây không chỉ là một giao dịch tài chính, mà là một dấu mốc mang tính tiên phong, mở ra hướng đi mới trong quan hệ ngân hàng - start-up tại Việt Nam.
Đáng chú ý là, ngày càng nhiều ngân hàng tại Việt Nam đã thay đổi tư duy tiếp cận với start-up. Thay vì chỉ dựa trên các tiêu chí truyền thống như tài sản bảo đảm, lợi nhuận hay tỷ lệ nợ/vốn chủ sở hữu, họ bắt đầu đánh giá doanh nghiệp dựa trên dòng tiền, tiềm năng phát triển dài hạn và khả năng tạo ra dòng tiền lớn trong tương lai - những yếu tố then chốt hỗ trợ start-up vượt qua giai đoạn tăng trưởng khốc liệt. OCB và Genesia Ventures đang tiên phong triển khai mô hình cho vay dựa trên “tài sản mềm” là dòng tiền, mô hình kinh doanh và uy tín của nhà sáng lập, thay vì chỉ dựa vào tài sản cứng như bất động sản. Từ tháng 9/2024, OCB - Genesia ra mắt sản phẩm cho vay tín chấp dành cho start-up hoạt động từ 1 năm trở lên, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ và đổi mới sáng tạo. Khoản vay lên tới 3 tỷ đồng trong 12 tháng, phục vụ vốn lưu động, thương mại hoặc bảo lãnh kinh doanh. Chỉ trong thời gian ngắn, 4 start-up thuộc danh mục Genesia Ventures đã tiếp cận nguồn vốn này, cho thấy sự dịch chuyển rõ rệt trong tư duy tín dụng.
Bối cảnh này gắn liền với Nghị quyết 68-NQ/TW ngày 4/5/2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân, đồng thời khuyến khích tổ chức tín dụng xem xét cho vay dựa trên dòng tiền, dữ liệu kinh doanh, tài sản hình thành trong tương lai hoặc tín chấp. Đây là cú hích chính sách giúp mô hình OCB - Genesia Ventures không còn là thử nghiệm đơn lẻ, mà có thể trở thành hoạt động bình thường của ngành ngân hàng. Tuy nhiên, để chính sách đi vào thực tế, cần có ngân hàng sẵn sàng chấp nhận rủi ro đổi mới. Như lời ông Phạm Hồng Hải, Tổng giám đốc OCB, nếu không thay đổi tư duy, ngân hàng sẽ bị bỏ lại trong làn sóng đổi mới sáng tạo.
Với các ngân hàng thương mại Việt Nam, vốn vay mạo hiểm có thể trở thành một kênh sản phẩm tiềm năng nếu biết kết hợp linh hoạt giữa các tiêu chí tín dụng truyền thống và các yếu tố “định tính”, như mô hình kinh doanh, sức tăng trưởng, khả năng tạo dòng tiền trong tương lai. Một số ngân hàng đã bắt đầu thử nghiệm các sản phẩm tín dụng đặc thù cho doanh nghiệp khởi nghiệp công nghệ, như gói vay không yêu cầu thế chấp tài sản, nhưng đánh giá trên dòng tiền, hợp đồng đối tác hoặc thị phần. Đây có thể là bước đệm cho sự xuất hiện của các sản phẩm tài chính “lai” giữa tín dụng ngân hàng và vốn vay mạo hiểm. Bên cạnh đó, việc hợp tác giữa ngân hàng và các quỹ đầu tư mạo hiểm cũng là hướng đi hứa hẹn. Ngân hàng có thể tận dụng mạng lưới và chuyên môn thẩm định rủi ro tài chính, trong khi quỹ đầu tư mang lại hiểu biết sâu về ngành và tiềm năng công nghệ. Mô hình đồng tài trợ giữa ngân hàng và quỹ mạo hiểm, vốn đang phổ biến ở Singapore và Ấn Độ, có thể sớm xuất hiện tại Việt Nam nếu hành lang pháp lý được cải thiện.
Mặc dù tiềm năng lớn, hệ sinh thái hỗ trợ vốn vay mạo hiểm ở Việt Nam còn nhiều hạn chế.
Thứ nhất, thiếu cơ chế pháp lý rõ ràng cho loại hình cho vay có gắn quyền chuyển đổi cổ phần.
Thứ hai, chưa có nhiều tổ chức tín dụng chuyên biệt hoặc ngân hàng sở hữu đơn vị phụ trách riêng cho phân khúc start-up.
Ngoài ra, mức độ minh bạch trong quản trị tài chính và báo cáo của nhiều start-up Việt vẫn chưa đáp ứng yêu cầu để được ngân hàng hoặc quỹ tín dụng đánh giá cao.
Tuy nhiên, về dài hạn, khi các start-up Việt bước vào giai đoạn mở rộng khu vực và toàn cầu, nhu cầu về các sản phẩm tài chính linh hoạt như vốn vay mạo hiểm sẽ ngày càng gia tăng. Xu hướng ngân hàng số, fintech và các quỹ đầu tư nội địa tăng trưởng cũng sẽ tạo môi trường thuận lợi cho mô hình này. Nếu Việt Nam sớm hình thành các quỹ tín dụng mạo hiểm hoặc hành lang pháp lý phù hợp, vốn vay mạo hiểm có thể trở thành “mảnh ghép” quan trọng trong bức tranh huy động vốn của hệ sinh thái start-up.
P/s: Các nhà sáng lập quan tâm về đề tài này xin hãy Book Meeting dưới đây, để chúng ta cùng nhau thảo luận thêm nhé! Xin cám ơn rất nhiều!