ZUNZUNSTARTUPS
Vừa qua, tại Orbit Founders Roundtable Discussion, chúng tôi đã thảo luận về tư duy xây dựng đội ngũ Squad team - biệt đội thúc đẩy sự phát triển của startup. Không dừng lại ở chia sẻ chung chung một mặt của vấn đề, chúng tôi đã cắt nghĩa, đào sâu, mở rộng nhiều chiều, theo từng giai đoạn, trạng thái phát triển của startup. Chúng ta đều hiểu được rằng, startup không phải là một hành trình của đường thẳng tịnh tiến, mà là những đoạn đường có thăng - thời bình, có trầm - thời chiến, khi đó đòi hỏi ở nhà sáng lập startup, sự bản lĩnh và tỉnh táo để xây dựng đội ngũ Squad team phù hợp bằng việc điều chỉnh linh hoạt phong cách lãnh đạo của mình. Tôi xin phép được chia sẻ một vài Key takeaways quan trọng từ buổi Roundtable Discussion trong bài viết này nhé!
Squad team, được hiểu một cách đơn giản là biệt đội nhỏ bao gồm những thành viên phù hợp được lựa chọn từ các bộ phận, để thực hiện một nhiệm vụ chung cụ thể nào đó tại startup. Đặc điểm của biệt đội này là có chung một sự mệnh và trách nhiệm để hoàn thành nhiệm vụ cụ thể đã đề ra, đồng thời, được trao quyền tự ra quyết định trong một phạm vi nhất định để có sự linh hoạt trong thực thi.
Thật ra, như hai mặt của một đồng xu, Squad team không phải là chìa khoá vạn năng giúp startup đi nhanh và xa được nếu như không được sử dụng đúng cách, bởi đúng người và đúng thời điểm tại startup. Chúng ta có thể dễ dàng đồng thuận về vai trò của Squad team có thể giúp startup đi nhanh hơn, mở rộng hiệu quả và duy trì tinh thần khám phá đổi mới sáng tạo trong tổ chức. Tuy nhiên, Squad team cũng có thể khiến startup đi chậm và thiếu hiệu quả hơn. Tại sao lại có thể như vậy? Lý do quan trọng nằm việc sử dụng Squad team ĐÚNG hay SAI trong bối cảnh của startup - Thời bình (Peace Time) hay Thời chiến (War Time), và trong phong cách lãnh đạo của nhà sáng lập - Trao quyền hay Quyết đoán sâu sát.
Trong Thời bình của startup, khi công ty đã tìm thấy được động cơ tăng trưởng, liên tục đạt được trạng thái phát triển của mình. Khi đó, Squad team sẽ được trao quyền, với tính tự chủ cao, tập trung vào những nhiệm vụ tiêu biểu như khám phá ra những cơ hội kinh doanh mới, hay xây dựng sáng tạo tính năng/sản phẩm đột phá mới cho startup của mình. Khi đó, phong cách lãnh đạo của nhà sáng lập là sẽ nghiêng về việc trao quyền - Empower nhiều hơn cho Squad team, loại bỏ những rào cản, tạo không gian và nguồn lực phù hợp cho Squad team thực thi hiệu quả. Nhà sáng lập khi đó, sẽ là một người lãnh đạo có tầm nhìn lý tưởng, bao quát, quan sát định hướng, giao tiếp rõ ràng về What - tầm nhìn, vai trò và nhiệm vụ cần đạt được của team, còn lại là tin tưởng trao quyền cho Squad team trong việc chủ động thực thi cụ thể How cho những What đó theo nguyên tắc “Focus on What, not How” mà tôi đã chia sẻ trong bài viết trước đây của mình. Có thể nói, người tiên phong, cũng là “cha đẻ” của trong mô hình xây dựng Squad team này, không ai khác chính là Founder & CEO Daniel Ek của Spotify. Trong giai đoạn phát triển mở rộng của startup này khoảng 2008-2015, Spotify đã phát triển các “Biệt đội” Squad team để tạo ra tính linh hoạt sáng tạo trong việc xây dựng những tính năng mới, phát triển sản phẩm mang tính modul hoá cao, giúp startup này có thể mở rộng nhanh chóng trên quy mô toàn cầu khi đó.
Còn trong Thời chiến của startup, khi công ty bị rơi vào hoàn cảnh khó khăn tài chính, khủng hoảng của cạnh tranh gia tăng, hay khi chưa tìm thấy con đường phát triển của mình, đối mặt với quyết định phải Pivot… Khi đó, startup gặp khó khăn trăm bề, có thể sẽ bị “bó tay bó chân” với nguồn lực vô cùng hạn chế, dưới áp lực kinh khủng cấp bách của cạn kiệt runway. Đòi hỏi, nhà sáng lập sẽ cần điều chỉnh phong cách lãnh đạo kể trên của mình, thay đổi theo hướng đúng nghĩa cần là một “Tổng tư lệnh”, lãnh đạo quyết liệt, tham gia trực tiếp, sâu sát vào “cuộc chiến giành lấy hoà bình” này, để thúc đẩy thực thi mọi thứ đi nhanh hơn và hiệu quả hơn. Khi đó, quyền lực sẽ tập trung vào người tối cao có năng lực ra quyết định cuối cùng - nhà sáng lập, hơn là trao quyền tự chủ cho Squad team. Hình dung một cách dễ hiểu cho trạng thái nếu nhà sáng lập không điều chỉnh phong cách lãnh đạo của mình và vẫn duy trì phong cách lãnh đạo Trao quyền - Empower của startup Thời bình kể trên, thì startup có thể dễ bị rơi vào trạng thái như “Rắn không có đầu”, “Đội quân không tướng” càng gây mất phương hướng. Có thể nói, một trong những ví dụ kinh điển của Squad team thời chiến, có lẽ là của Facebook với tinh thần “Move Fast, Break Things” quyệt liệt của mình. Đặc biệt trong giai đoạn 2016-2017 khi phải đối mặt với đối thủ đáng gờm là Snapchat, nhà sáng lập Zuckerberg đã trở thành “tổng tư lệnh” theo đúng nghĩa, tạo ra Squad team tập trung thực thi thần tốc, chỉ trong 6 tháng phát triển và ra mắt tính năng Stories, đã giúp Facebook sau đó nhanh chóng vượt qua được mối đe doạ đến từ đối thủ của mình.
Trên đây là một vài chia sẻ quan trọng mà liên tục ám ảnh trong đầu của tôi, từ sau buổi Orbit Founders Roundtable Discussion trở về, đã thôi thúc tôi ngồi xuống viết chia sẻ trong bài viết này. Hi vọng đây là những chia sẻ có ý nghĩa gợi ý quan trọng dành cho các nhà sáng lập, những ai còn đang trăn trở về việc xây dựng đội ngũ tinh nhuệ thực thi hiệu quả cho startup mình. Tôi tin rằng Squad team có thể là chìa khoá giúp bạn. Nhưng đó sẽ không phải là chia khoá vạn năng áp dụng như nhau trong mọi hoàn cảnh, mà cần được nhà sáng lập sử dụng một cách linh hoạt phù hợp với đúng trạng thái của startup, với phong cách lãnh đạo phù hợp. Yeah, just keep fighting vì điều này nhé, các nhà sáng lập ơi!!