ZUNZUNSTARTUPS
Tiếp nối bài viết đầu đầu tiên của tôi trong chuỗi series 3 bài bài viết chiêm nghiệm về 3 bài học vàng tạo nên sự phát triển lâu dài dành cho cá nhân và startup, tôi xin phép được tiếp tục chia sẻ về bài học vàng thứ 2 về tư duy phát triển khi đối diện với khó khăn và thất bại trong khởi nghiệp. Khi ngồi cafe catchup với ông Shinji Baba tại Genesia Orbit HCMC vừa qua, tôi đã kể cho ông nghe về câu chuyện của chính bản thân mình, điều tôi giống ông là cũng đã dấn thân với khởi nghiệp khi còn là sinh viên đại học ở Nhật, nhưng khác nhau là ông thì thành công, còn tôi thì không.
Tôi đã kể với ông về những bài học mình có được từ thất bại với startup của mình. Khi ngồi nói chuyện trước một doanh nhân kỳ cựu lão luyện, lại gắn bó với mảng giáo dục, tiếp xúc và đào tạo con người trong 50 năm, có thể nhìn nhận đánh giá mọi thứ đa chiều, sâu sắc, tinh tế, nhạy bén, thì chắc chắn không ngạc nhiên, ông vô cùng nhanh chóng đọc hiểu được tôi. Ông nhận ra từ những chia sẻ về thất bại khi làm startup của tôi, không hề có một lời trách cứ đổ lỗi cho bất kỳ ai, không viện ra những lý do, như lý do từ khách quan thị trường của yếu tố bên ngoài, tới lý do con người của yếu tố bên trong. Tôi chỉ đơn giản nhận lý do thất bại là do tôi, vì khởi nghiệp khi đó với tôi là một cô sinh viên không có gì ngoài đam mê, rất thiếu nền tảng vững chắc về kiến thức và kinh nghiệm để có thể đưa startup mình tiếp tục tồn tại và phát triển. Nhưng chính trải nghiệm dấn thân với khởi nghiệp khi còn là sinh viên đó của tôi, đóng vai trò vô cùng quan trọng mang tính bước ngặt giúp tôi đến với nghề đầu tư khởi nghiệp hiện nay của mình. Và cũng từ chính thất bại với startup đó, giúp tôi có được những bài học, nhận ra được đâu là những điều quan trọng thực sự, mà tôi cần hoàn thiện, và tôi cần mang tới cho startup để tồn tại và phát triển.
Ông vô cùng thẳng thắn chia sẻ với tôi rằng, con người nói chung khi đối diện với thất bại hay thử thách, thường hay đổ lỗi cho người khác, mà không tự reflect, nhìn nhận vấn đề từ bên trong chính mình. Cùng với đó, con người cũng thường hay né tránh thừa nhận thất bại, mà không nhìn nhận một cách tích cực coi thất bại như là một cơ hội khám phá, học hỏi, nhận phản hồi (feedback) từ xung quanh để hoàn thiện bản thân hơn nữa. Có thể nói, các nhà sáng lập nói chung trên hành trình startup của mình, luôn phải đối mặt với vô vàn thử thách, thất bại từ lớn tới nhỏ, nhưng có thể nói điều phân biệt được nhà sáng lập có thể thành công và nhà sáng lập sẽ không thể thành công được, nằm ở chính tư duy phát triển này. Thay vì né tránh thì đối mặt. Thay vì đổ lỗi cho người khác thì nhìn nhận lại mình. Thay vì bỏ qua điểm yếu của mình thì tìm cách khắc phục.
Ví dụ, đối mặt với thực tế việc liên tục chưa có nhiều khách hàng sử dụng sản phẩm của startup mình, thay vì đổ lỗi nhân viên sales bán hàng, hay khách hàng không hiểu đúng về sản phẩm, thì nhà sáng lập có tư duy phát triển, sẽ tự nhìn nhận lại nguyên nhân gốc rễ của vấn đề đó, thực sự nằm ở năng lực sales? Hay là nằm ở chính sản phẩm của mình chưa đủ tốt? Hay là do mình chưa tập trung vào đúng phân khúc khách hàng phù hợp với sản phẩm của mình?
Hơn nữa, bản lĩnh của một nhà sáng lập được thể hiện rất rõ ràng, khi đối mặt với startup hụt hơi, mất đà phát triển, đối mặt với nguy cơ thất bại. Nếu như nhà sáng lập chỉ đổ lỗi cho thị trường quá khó, cho nhân sự chưa đủ giỏi, cho khách hàng không trung thành,… dẫn đến nản chí, mất niềm tin đi tiếp, thì có thể nói dù nhà sáng lập đó đặt trong thị trường khác, thời điểm khác với tư duy đổ lỗi đó thì cũng sẽ khó phát triển được. Nhà sáng lập thực sự có bản lĩnh thì sẽ đối diện mạnh mẽ, quyết liệt, linh hoạt điều chỉnh lại cách tiếp cận khác nhau, không từ bỏ dễ dàng mà liên tục thử nghiệm tìm ra cách làm hiệu quả hơn nữa.
Bên cạnh đó, ai cũng có một cái tôi, với nhà sáng lập lập thì đặc biệt cái tôi thường lớn bất kỳ ai, vì với tư cách là nhà sáng lập - người đứng đầu không cho phép mình được nhìn nhận là kém cỏi. Do đó, nhà sáng lập cũng thường dễ bị “tổn thương” không muốn đối diện với những điểm yếu của mình, khó chấp nhận feedback từ người xung quanh. Việc này thực sự hại, vô cùng hại. Khi đó, nhà sáng lập dễ bị rơi vào “điểm mù” khi không nhận ra vấn đề thực sự, để từ đó là có đủ dũng cảm để đối diện với vấn đề, để hoàn thiện. Thực sự, con người không có ai là hoàn hảo, ai cũng sẽ có những điểm mạnh và điểm yếu, điều quan trọng là mình cần nhận ra rõ ràng những điểm đó, điểm mạnh để phát huy, điểm yếu để hoàn thiện hoặc tìm mảnh ghép kiện toàn bổ khuyết cho điểm yếu đó. Nhà sáng lập mạnh về sản phẩm nhưng chưa giỏi về quản lý tài chính, thì sẽ cần nhanh chóng nhận ra điểm đó, để tuyển nhân tài kiện toàn cho mình mảng tài chính. Nhà sáng lập chưa giỏi về giao tiếp hiệu quả với nhà đầu tư nước ngoài để gọi vốn cho startup mình, thì cần nỗ lực rèn luyện khả năng giao tiếp (đây là khả năng quan trọng với nhà sáng lập không chỉ để gọi vốn), vốn ngoại ngữ chỉ là phương tiện công cụ, quan trọng là khả năng truyền tải thông tin, khả năng thuyết phục đối phương.
Có thể nói, tư duy phát triển này vô cùng quan trọng với sự thành công phát triển của mỗi cá nhân, và từ đó là sự thành bại của startup. Mỗi cá nhân chúng ta thực sự cần nuôi dưỡng tư duy này bằng việc tích cự đối diện với vấn đề, thách thức, thường xuyên tự nhìn nhận lại bản thân mình, hạ cái tôi xuống, để cởi mở liên tục tìm kiếm feedback để hoàn thiện, không ngừng học tập phát triển kỹ năng. Tôi tin rằng, một doanh nhân, nhà giáo dục phát triển con người, tổ chức và doanh nghiệp của mình trong nửa thế kỉ qua như ông, thì đây là phẩm chất vàng của để ông lựa chọn nhà sáng lập để đầu tư và lựa chọn đối tác để tin tưởng đồng hành phát triển. Yeah, just keep fighting vì điều này nhé, các nhà sáng lập ơi!!
P/s: Xin mời các bạn quan tâm đón đọc trọn vẹn chuỗi series gồm 3 bài học vàng tạo nên sự phát triển lâu dài cho cá nhân và startup ở dưới đây nhé! Xin cám ơn!!
Bài học thứ 1: Bài học vàng về sức mạnh của niềm tin
Bài học thứ 2: Bài học vàng về tư duy phát triển khi đối diện với khó khăn, thất bại