ZUNZUNSTARTUPS
Trong mỗi buổi họp với các nhà sáng lập startup ở giai đoạn hạt giống để tìm kiếm cơ hội đầu tư, tôi đều gửi tới các nhà sáng lập một câu hỏi. Đó là, các nhà sáng lập sẽ kỳ vọng VC chúng tôi có thể mang tới những giá trị gì cho startup khi đồng hành. Vì tôi tin rằng, nền tảng cần có cho mọi mối quan hệ tin tưởng nằm ở việc thiết lập đúng kỳ vọng ở nhau. Có lẽ ở trong hệ sinh thái khởi nghiệp, chúng ta đã quá quen với tình trạng “Over Commit - Under Deliver” của các bên khiến chúng ta dễ bị hụt hững, mất niềm tin với nhau. Do đó, tôi muốn làm rõ suy nghĩ của mình về giá trị thực sự tôi cũng như quỹ chúng tôi có thể mang tới cho các startup mình đồng hành để các nhà sáng lập có thể hiểu đúng và tìm thấy sự phù hợp khi đi tìm nhà đầu tư. Tôi xin phép được chia sẻ những suy nghĩ này của mình trong bài Daily Blog ngày hôm nay nhé!
Nhắc đến giá trị của VC, chắc có lẽ điều đầu tiên và quan trọng nhất mà mọi người nghĩ tới là, tiền? Thực sự, nếu không phải trong một thị trường mà dòng tiền trở nên khan hiếm và đắt đỏ như hiện nay, thì đối với bất kỳ một nhà sáng lập ưu tú nào, tôi tin chắc rằng họ kỳ vọng hơn rất rất nhiều nữa ở VC, ngoài tiền. Bởi vì đơn giản, trong một thị trường cạnh tranh thuận lợi với nhiều lựa chọn, các nhà sáng lập với trên hai sự lựa chọn về VC họ muốn đồng hành, thì những giá trị phi tài chính sẽ được đưa lên bàn cân. Và những VC có thể mang lại nhiều hơn giá trị ngoài tiền thì mới có cơ hội được chọn. Tôi luôn tin hệ sinh thái startup của Việt Nam mình sẽ có thể tiến gần tới trạng thái đó khi chúng ta có nhiều hơn về lượng và chất của các startup và quỹ đầu tư gia nhập hệ sinh thái.
Vậy giá trị phi tài chính đó là những gì? Tôi đã từng nghe chia sẻ của nhiều nhà sáng lập về mục đích họ muốn gọi vốn từ VC. Ngoài nguồn vốn, họ muốn được ghi nhận như là một doanh nghiệp hấp dẫn bằng sự công nhận của VC. Từ đó, như là hiệu ứng đòn bẩy họ muốn xây dựng branding, được nhiều đối tác khách hàng biết tới mình hơn. Tôi tin rằng, đây đều là những kỳ vọng không sai. Nhưng tôi nghĩ nếu coi đó là giá trị tốt nhất và bền vững nhất của VC có thể mang lại thì thật là đáng tiếc. Vì những bài báo đưa tin công bố hoàn thành vòng gọi vốn “khủng” từ các VC không hề bảo chứng cho sự thành công bền vững thực sự của startup. Tin tức về startup của bạn có thể xuất hiện ồ ạt trên các mặt báo trong một vài ngày, nhưng điều bạn cần hơn cả là được khách hàng của mình sử dụng và nhớ đến sản phẩm startup bạn mỗi ngày.
Tôi đã từng chia sẻ trong bài Daily Blog về MOAT của VC, đề cập về vai trò VC như một nền tảng kết nối các nguồn lực bao gồm nhân tài, mối quan hệ hợp tác kinh doanh,.. về cho startup. Tôi tin rằng, đây là những điều cơ bản mà hầu như các VC nào có sự lăn xả nhất định, ở mọi giai đoạn của startup đều có thể đóng góp được. Tuy nhiên đặc biệt với startup ở giai đoạn sớm, còn có giá trị nào lớn hơn thế nữa mà VC có thể mang lại?
Bản thân tôi cũng đã từng đau đáu suy nghĩ về cách tiếp cận nâng cao năng lực tuyển dụng đội ngũ mạnh cho startup, hay đau đáu về việc lăn xả tham gia hỗ trợ hoạt động phát triển kinh doanh cho startup. Tôi nhận ra một điều vô cùng quan trọng duy nhất. Đó là, VC có thể kết nối nhân tài hay các network đối tác nhưng việc kết nối có được hiện thực hoá, bằng việc nhân tài và đối tác được kết nối có thực sự đồng hành với startup được hay không, tất cả nằm ở bản lĩnh, năng lực, và sức thuyết phục của startup. Không có một mối quan hệ nào mà có thể dễ dàng được kết nối và kết trái nếu như startup không có đủ sự thuyết phục. Nếu có thì thì cũng không bền vững thực sự. Do đó, tôi tin rằng, tiền đề cho việc đóng góp giá trị hiệu quả nhất của VC cần có là, hỗ trợ startup gia tăng tính thuyết phục của mình. Thêm một lần nữa, đây lại là bài toán “Con gà- Quả trứng” - startup cần phải tốt mới có nhiều kết nối có giá trị, cũng như để có nhiều kết nối có giá trị thì startup cần phải tốt. Điều nào cần trước tiên để giải bài toán này? Tôi tin rằng, cần bắt đầu từ tính thuyết phục của startup, cụ thể ở giai đoạn sớm thì phần nhiều sẽ nằm ở nhà sáng lập. Cụ thể hơn nữa, thì sẽ nằm ở tư duy, tầm nhìn, định hướng chiến lược, cũng như nhiệt huyết của nhà sáng lập. Ở đây, điều VC có thể hỗ trợ được, chỉ có một, đó là First Believer - người tin tưởng vào những điều trên ở nhà sáng lập mình chọn. Từ đó, là sát cánh liên tục động viên, thảo luận, gợi ý cho các nhà sáng lập một cách ý nghĩa và tích cực nhất trong quá trình đồng hành với startup. Đây đều là những điều tưởng như đơn giản, nhưng thực sự lại rất khó vì cần rất nhiều sự thấu đáo, sâu sắc, kiên nhẫn và niềm tin gửi gắm ở nhà sáng lập của VC.
Tôi vẫn còn nhớ hôm nay, trong một vài viết đăng trên trang mạng xã hội của một startup ở giai đoạn sớm mà quỹ chúng tôi đồng hành. Bài viết được đăng khá lâu trước đó, nhưng ngoài nhà sáng lập của startup ra, thì người đầu tiên và duy nhất ấn nút ủng hộ là tôi. Tôi luôn như vậy. Kiên trì ủng hộ hết mình dù cho chưa có ai ủng hộ startup của mình đầu tư. Tôi sẽ luôn là First Believer cho những startup xứng đáng của những nhà sáng lập mà tôi tin tưởng. Yeah, just keep fighting!!!