Xin chào cả nhà!
Hôm nay hãy cùng mình Catchup với đề tài mà mình luôn luôn đau đáu với startup đó là: Human Capital Matters.
Con người, con người, và "All about Human"... là yếu tố rất quan trọng làm nên một startup thành công hay thất bại.
Theo như CBInsights có đề cập tới top 20 lý do startup thất bại, có 2 lí do liên quan tới yếu tố con người đó là:
Ở vị trí Top 3: Đội ngũ sáng lập không phải là những người phù hợp, xuất sắc để phát triển startup đó.
Trong bài Daily Blog trước, mình có chia sẻ về 7 checklist cho một startup tốt, trong đó có những yếu tố sau đây để đánh giá đội ngũ sáng lập là phù hợp với startup của bạn:
A+ founders: Những người sáng lập "hạng A+" về sự xuất sắc và ưu tú trong lĩnh vực đó
Những người sáng lập am hiểu sâu sắc vấn đề của người dùng.
Những người sáng lập có góc nhìn độc đáo về cơ hội tiềm năng lớn trong thị trường
Những người sáng lập đã từng có kinh nghiệm làm việc hoặc hợp tác với nhau trước đó, để có đủ niềm tin tưởng và sự ăn ý kết hợp nhất định.
Những người sáng lập có thể "move fast", hành động nhanh, quyết liệt và hiệu quả
Ở vị trí Top 12: Mâu thuẫn trong team và với nhà đầu tư. Trong quá trình điều hành startup, đúng là không tránh khỏi những mâu thuẫn, xung đột, ý kiến khác nhau trong mỗi cuộc tranh luận, và đưa ra quyết định, nhưng cần có cách giảm những mâu thuẫn đó một cách hiệu quả.
Về việc mâu thuẫn phát sinh có thể xảy ra với nhà đầu tư vào startup của bạn, lời khuyên duy nhất của mình ở đây, đó là thận trọng trong việc tìm nhà đầu tư phù hợp có thể cam kết đi lâu dài để hỗ trợ bạn nguồn lực phát triển. Ở Daily Blog trước, mình đã có chia sẻ về Good VCs, để các bạn tham khảo chọn VC nhà đầu tư phù hợp vào startup của bạn.
Ngoài ra, mình muốn dành thời lượng nhiều hơn trong Daily Blog ngày hôm nay chia sẻ về việc xây dựng team vững mạnh, hạn chế mâu thuẫn không cần thiết dẫn tới startup thất bại.
Có thể nói "The Hardest Thing in the Hard Things" khi làm startup đối với nhà sáng lập, đều xoay quanh việc Quản trị con người.
Cụ thể, họ luôn cần phải trả lời và thực hiện cho những câu hỏi dưới đây:
1/ How to hire good team: Làm thế nào để tuyển dụng được những người phù hợp vào team của bạn?
2/ How to keep good members: Làm thế nào để giữ những thành viên tốt và giỏi ở lại với mình?
3/ How to fire members: Làm thế nào để những người không phù hợp ra đi trong hoà bình?
Với câu hỏi thứ 1: Làm thế nào để tuyển dụng được những người phù hợp vào team của bạn?
Thực sự, điều đầu tiên quan trọng nhất mà rất nhiều startup mình gặp thường hay bỏ qua trước khi tuyển dụng đó là, cần phải đề ra Vision /Mission mà nhà sáng lập muốn thực hiện qua startup của mình. Đó là Tầm nhìn và Sứ mệnh, khiến bạn tìm thấy được giá trị tồn tại của startup mình và qua đó là giá trị mang lại của mỗi con người làm startup trong startup đó.
Không phải ngẫu nhiên mà trong nội dung chương trình Surge của quỹ đầu tư hàng đầu thế giới là Sequoia Capital dành cho các startup ở giai đoạn Early Stage, nội dung bài học đầu tiên mà họ chia sẻ tới các nhà sáng lập tham gia chương trình đó là Xác định Tầm nhìn và Sứ mệnh cho startup.
Trong bài Blog chia sẻ của Founder và General Partner của quỹ Genesia Ventures mình là bác Soichi Tajima, cũng có đề cập tới tầm quan trọng của việc tuyển dụng thành viên startup phải "Culture Fit", là người phù hợp với văn hoá startup của bạn, mà ở đây chính là Tầm nhìn và Sứ mệnh hướng đến, và Giá trị tồn tại của startup bạn. Có nhiều trường hợp xung đột xảy ra giữa các thành viên trong Team đó là sự bất đồng trong tầm nhìn và định hướng trong việc ra quyết định.
Sẽ là hoàn hảo nếu startup của bạn có thể tuyển được người vừa có Tài lại vừa có Tầm (cùng tầm nhìn), nhưng nếu bạn đứng trước lựa chọn 1 trong 2 thì, việc chọn người có cùng Tầm sẽ giúp bạn có được người đi cùng dài lâu, luôn tích cực đóng góp và không ngừng hoàn thiện nâng cao nâng lực để đạt được Tầm nhìn và Sứ Mệnh startup bạn đã đặt ra.
cũng có chia sẻ 9 cách để bạn tuyển được Best Talent cho startup, điều đầu tiên ông cũng có đề cập đến việc xác định Tầm nhìn và Sứ Mệnh của startup. Ngoài ra bạn có thể tham khảo thêm 8 cách còn lại trên nhé!
Với câu hỏi thứ 2: Làm thế nào để giữ những thành viên tốt và giỏi ở lại với mình?
Đầu tiên, cần phải nhấn mạnh lại Tầm nhìn và Sứ Mệnh của Startup là lý do tồn tại của startup và đó cũng là lý do để ở lại của nhiều người.
Ngoài ra, người giỏi luôn muốn làm việc trong môi trường có nhiều người giỏi, môi trường có nhiều cơ hội học tập và thử thách phát triển. Việc của bạn với tư cách nhà sáng lập đó là cần phải tạo một môi trường làm việc tích cực như vậy cho họ.
Thêm nữa, bạn cũng cần phải có những quy chế tạo động lực làm việc cho họ. Ở startup có thể mức lương và phúc lợi hiện tại không bằng những công ty lớn có tiềm lực tài chính, nhưng bạn có thể GIVE những nhân tài của mình những "phúc lợi tương lai", đó có thể là cơ hội thăng tiến, cơ hội được có ESOP (Employee Stock Ownership Plan: tạm dịch là Kế hoạch thực hiện quyền sở hữu cổ phần cho người lao động). Việc trao ESOP những nhân viên giỏi không chỉ là cách tạo động lực cho họ ở lại, mà còn có ý nghĩa là tạo tính kết nối và trách nhiệm của họ đóng góp vào sự phát triển chung của Startup bạn.
Cuối cùng, điều quan trọng không kém đó là đội ngũ điều hành cần luôn giữ "strong and transparent communication" (Tạo tính kết nối và minh bạch hoá trong giao tiếp) với các nhân viên của mình. Việc ít tính gắn kết trong giao tiếp với các nhân viên, khiến họ không cảm nhận được "nơi thuộc về" của mình trong công ty. "Sự Không Phục" chính là một trong những nguyên nhân lớn các nhân viên lần lượt ra đi. Họ có thể không phục đội ngũ lãnh đạo không chỉ vì Tâm và Tầm, mà còn bởi sự điều hành và quyết định không nhất quán, rõ ràng, thiếu minh bạch và tính công bằng.
Với câu hỏi thứ 3: Làm thế nào để những người không phù hợp ra đi trong hoà bình?
Một trong những khó khăn và nỗi đau lớn nhất của nhà sáng lập là phải sa thải nhân viên của mình. Thường là khi thấy nhân viên đó chưa đáp ứng được đủ năng lực với công việc, khiến hoạt động của công ty không theo được tiến độ, gây ra nhiều bức xúc với các nhân viên khác trong công ty đó, từ đó chính người đó hay nhiều người khác không còn cảm thấy mình phù hợp ở lại với công ty nữa. Khi đó các nhà sáng lập thường hay chần chừ trong việc sa thải, vì cảm thấy khó xử, không biết làm sao để xử lý êm đẹp nhất, để khi họ rời công ty không quay lại nói xấu sau lưng công ty, gây ảnh hưởng tới hình ảnh và uy tín của công ty.
Tham khảo một vài gợi ý hay của cựu COO eBay- Maynard Webb trên trang FastCompay và từ chứng kiến thực tế của mình với các startup quỹ mình đầu tư, dưới đây là những chia sẻ của mình để giúp các nhà sáng lập "vượt khó" và làm tốt hơn việc sa thải nhân viên của mình:
Bản thân các nhà sáng lập cần phải nhìn lại, hỏi bản thân là đã tạo môi trường đủ cho họ thành công trong công việc chưa? Nếu là chưa, thì "Người nhân viên đó không sai, chúng ta sai". Tức là bạn cũng có lỗi trong việc không tạo đủ môi trường khiến họ có động lực phát huy hết năng lực của mình. Còn nếu là rồi, thì hãy hỏi bản thân là liệu mình có muốn tiếp tục người này có thêm cơ hội ở lại bằng việc cam kết cải thiện cùng với mục tiêu đề ra không? Nếu có thì hãy ngồi lại với nhân viên đó cùng thực hiện điều này. Còn nếu không thì hãy tiến hành việc chuẩn bị cho nhân viên đó ra đi.
Hãy nhớ là phải trân trọng biết ơn những nỗ lực trước đó của nhân viên, và đối xử tốt với họ. Giải thích với họ về lý do để họ ra đi, và nỗ lực tìm cách giúp đỡ họ tìm được các cơ hội khác. Hãy nhớ quy tắc vàng là "Treat everyone way want you’d like to be treated" (hãy đối xử với họ như cách mà bạn muốn được họ đối xử) đặc biệt trong hoàn cảnh trước khi họ ra đi.
Nói đến đây, làm mình nhớ tới bức tâm thư khi phải sa thải 25% nhân viên Airbnb của CEO Brain Chesky . Đây là bức tâm thư gây xúc động không chỉ với các nhân viên ra đi, người ở lại, nhà đầu tư của Airbnb mà còn với những người khác trong đó có mình. Bức thư cho thấy sự thành tâm, đau xót, biết ơn những người nhân viên sắp ra đi của mình, đồng thời cam kết hỗ trợ họ về phúc lợi cũng như các cơ hội công việc khác sau khi ra đi.
To those of you staying:
One of the most important ways we can honor those who are leaving is for them to know that their contributions mattered and that they will always be part of Airbnb’s story. I am confident their work will live on, just like this mission will live on.
To those leaving Airbnb,
I am truly sorry. Please know this is not your fault. The world will never stop seeking the qualities and talents that you brought to Airbnb…that helped make Airbnb. I want to thank you, from the bottom of my heart, for sharing them with us.
Trên đây là bài chia sẻ khá dài nhưng đầy tâm huyết của mình với mong muốn có thể giúp các nhà lập giải quyết bài toán khó trầm kha về CON NGƯỜI, để có cách hiệu quả hơn trong tuyển dụng và trọng dụng nhân tài, cũng như để họ ra đi trong tinh thần nhân văn nhất.
Xin cám ơn các bạn đã kiên nhẫn dành thời gian Catchup với mình qua bài Daily Blog ngày hôm nay nhé!
Xin chào và hẹn gặp lại các bạn vào ngày mai!